Dünya yeni yıla eski sorunlarla giriyor

Yeni yıla eski sorunlarla giren dünya, Suriye, Filistin, Libya, Ukrayna ve Afganistan gibi ülkelerde yaşanan problemler ve IŞİD meselesini çözmeye çalışacak.

Suriye'deki iç savaş, IŞİD sorunu, Irak'taki güvenlik krizi, Ukrayna'nın doğusundaki silahlı ayrılıkçı hareket, Rusya'nın Batı ile çekişmesi ve içine düştüğü ekonomik darboğaz, Filistin'in tanınma ve adil bir barışa ulaşma gayretleri, Libya'yı ikiye bölen çatışmalar ve NATO'nun çekildiği Afganistan'da Taliban'ın durumu gibi meselelerin 2015'in dünya gündeminde yine ön sıralarda olması bekleniyor.  Suriye'de Mart 2011'de halk hareketlerine rejimin sert müdahalesi sonucu iç savaşa dönüşen çatışmalarda, 2014'te terör örgütü IŞİD'in güçlü bir aktör olarak ortaya çıkması sürece damgasını vurdu. Muhaliflerin rejim karşısındaki ilerlemeleri, IŞİD'in de muhaliflerle çatışmaya girmesiyle gerilemeye döndü. Muhalifler uzun süredir ellerinde tuttukları Hama ve Humus'ta şehir merkezlerinin kontrolünü kaybetti.  Suriye; rejim güçleri, muhalifler, PYD ve IŞİD arasında fiilen dörde bölünmüş durumda. Çatışmaların uzun sürmesi ve geleceğin belirsiz bir hal alması muhalifler arasında "diplomatik çözüm" taraftarlarının artmasını beraberinde getirirken, aynı zamanda muhalefet içindeki görüş ayrılıkları çeşitlenerek güçlendi.  Yeni yılda devam etmesi beklenen iç savaşın gidişatı büyük ölçüde ABD'nin muhalefeti, Rusya ve İran'ın ise rejimi destekleme biçimine bağlı olacak. ABD, muhaliflere ağır silahlar verilmesi ve rejime uçuş yasağı getirilmesi konusunda halen istekli değil. Yeni yılda ABD'nin desteği ve Türkiye'nin katkılarıyla ılımlı muhaliflerin eğit-donat çerçevesinde yeni bir programa alınması en önemli gelişmelerden biri olacak. 2015'te Suriye'deki çatışmaların seyrinde, IŞİD'in Irak'tan buraya güç kaydırıp kaydırmaması da denklemi etkileyecek. Rejim ve muhalifler arasında şubat 2014'te Cenevre'de başarısızlıkla sonuçlanan görüşmelerin yeni yılda tekrar başlayacağı yönünde henüz bir işaret yok. Rusya'nın yıl başında rejim ve muhalifleri buluşturma planı ise muhalefette henüz yaygın biçimde kabul görmedi. Ülke içinde savaşan silahlı muhalif gruplar ile diğer ülkeler nezdinde temaslar yürüten sivil muhalifler arasındaki derin teorik ve pratik farklar, çözüm arayışlarının seyrini etkilemeye devam edecek. Diplomatik alanda çözüm arayışları sürse de sahada savaşan İslami Cephe gibi etkinlik alanı geniş grupların görüşleri alınmadan ortaya konan plan ve öneriler muhalefette yaygın bir kabul görmeyecek. İç savaşta yaklaşık 40 bini 2014'te olmak üzere 200 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği Suriye'de yeni yılda çatışmaların ve can kayıplarının azalması yönünde güçlü bir beklenti bulunmuyor. Suriye İnsan Hakları Örgütü'nün 2014 yılı raporuna göre 6 milyon kişinin ülkeyi terk ettiği Suriye'de ülke içinde yer değiştirmek zorunda kalanların sayısı da 7 milyonun üzerinde. İç ve dış göç 2015'teki çatışmalara paralel devam edecek.